व्यायाम, चांगले खाणे असूनही आराेग्य समस्या वाढत आहेत

युवापिढीतील अनेक जण आहार, व्यायामाविषयी जागरूक झाल्याचे दिसते. त्यामुळे अनेक शहरांमध्ये युवांचे जिमला जाण्याचे प्रमाण वाढले आहे. पण, तरीही या पिढीला आराेग्याच्या समस्याही खूप लहान वयात भेडसावतात, हेही दिसते. त्याविषयीकेवळ खाण्या-पिण्याकडे लक्ष देऊन हाेणार नाही आजचे युवा तणावात्मक परिस्थिती सांभाळू शकत नाहीत, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. जीवनात आलेल्या छाेट्या-छाेट्या अडचणींमुळेही त्यांना नैराश्य येते. आणि आत्महत्या करण्याचा निर्णय घेतात.काहीजणांना कामाच्या ठिकाणी समस्या आहेत. त्या साेडवू न शकल्याने ते आजारी पडत आहेत. याविषयी तुलसी हेल्थ केयरचे संचालक व मनाेराेग विशेषज्ञ डाॅ. गाैरव गुप्ता यांनी सांगितले की, आराेग्य चांगले ठेवण्यासाठी काम आणि वैयक्तिक आयुष्य यामध्ये बॅलन्स ठेवणे गरजेचे आहे.

पण, अनेकांना हे संतुलन साधता येत नाही. त्याचा परिणाम व्यक्तीच्या कामावर, वैयक्तिक आयुष्यावर पडताे. अशा परिस्थितीत चांगले खाऊन, व्यायाम करूनही त्याचा परिणाम हाेत नाही.ऑफिस आणि वैय्नितक जीवन यामध्ये समताेल राखा आजकाल सगळ्यांसाठी टाइम मॅनेजमेंट म्हणजेच वेळेचे नियाेजन खूप महत्त्वाचे झाले आहे. सध्या कार्यसंस्कृती बदलत आहे. त्यामुळे काेणत्या कामाला किती वेळ द्यायचा हे समजणे गरजेचे आहे.त्यामुळे ऑफिसचे काम व वेळ आणि वैयक्तिक जीवन यामधली सीमारेखा समजणे महत्त्वाचे आहे.व्यायामाचे अ‍ॅपडाउनलाेड करण्याचे प्रमाण वाढले भारतात फिटनेस बाजारात पारंपरिक जिम, फिटनेस सेंटरबराेबरच डिजिटल फिटनेस प्लॅटफाॅर्म वाढत आहेत.

त्याचबराेबर घरातल्या घरात करता येणाऱ्या व्यायामांनाही पसंती मिळत आहे. त्याच्या अ‍ॅपची लाेकप्रियता वाढली आहे. हे अ‍ॅप डाऊनलाेड करण्याचे प्रमाण सुमारे 65 ट्न्नयांनी वाढले आहे.कामाचे महत्त्व लक्षात घेऊन क्रम ठरवा सध्या प्रत्येकाला एकाच वेळी अनेक कामे करायची असतात.त्यामुळे प्रत्येक कामाची वेळ ठरवा. काेणते काम कधी करणे गरजेचे आहे, हे लक्षात घ्या. अत्यंत महत्त्वाची कामे पहिल्यांदा करून घ्यावीत. नंतर इतर कामे करावीत. त्यामुळे वैयक्तिक आयुष्य, परिवार यांनाही वेळ देऊ शकाल.

 स्वतःसाठीही वेळ द्या. तुम्हाला जर संगीत ऐकायला आवडत असेल तर ऐका. खेळणे आवडत असेल तर त्याला वेळ द्या.

 कामाला ओझे समजू नका. त्यामुळे कामात रस कमी वाटू लागताे. त्यामुळे तणाव येऊ शकताे. त्यामुळे काम जबाबदारीने, एकाग्रतेने हाेत नाही.

 तुमच्या फिटनेसकडे लक्ष द्या. त्यामुळे तुम्ही मानसिकरित्याही सकारात्मक, उत्साही राहता.

बाहेरचे पदार्थ खाण्याचे प्रमाण वाढले सध्याची पिढी साेशल मीडियावर स्वतःला आराेग्याविषयी जागरूक असल्याचे दाखवत आहे. पण, खाण्या-पिण्याचा विषय आला की त्यांच्या सवयी वेगळ्या आहेत. विशेषतः दाेन जेवणाच्या मध्ये ते जे खातात, त्याविषयी जागरूक हाेणे गरजेचे आहे. दाेन जेवणाच्या मधल्या खाण्याला स्नॅकींग म्हणतात. त्यामुळे या पिढीलाही स्नॅकीफाइंग हे नाव दिले जात आहे. एकीकडे या पिढीतील काहीजण आराेग्यदायी नाष्टा घेतात. पण, अनेकजण तणावामुळे सतत काहीतरी खात राहतात. तसेच, बाहेरचे पदार्थ खाण्याचे प्रमाणही वाढले आहे.साॅफ्ट ड्रिंक बिघडवतं आहेत आराेग्य टफ्ट्स युनिवर्सिटीमधील संशाेधकांनी एक अभ्यास केला.

त्यात दिसून आले की, जगात साॅफ्ट ड्रिंक, साेडा, एनर्जी ड्र्निंस आदीचे प्रमाण वाढतं चालले आहे. पण, हे पेयं युवांचे आराेग्य बिघडवतं आहेत. गेल्या 28 वर्षांत लहान मुले, किशाेर यांच्यामध्ये साखरयुक्त पदार्थांची विक्री 23 ट्न्नयांनी वाढली आहे. या गाेड विषामुळे झाेपेच्या समस्यांबराेबरच अनेक समस्या निर्माण हाेऊ शकतात.याविषयी वाराणसी येथील एपे्नस रुग्णालयच्या डाएटिशियन अन्वेशा यांनी सांगितले की, भलेही लाेग आज फिटनेस, वेलनेस प्राेड्नट्सवर लक्ष देत आहेत. पण, खाणेच याेग्य नसेल तर चांगल्या आराेग्याचे स्वप्न कसे पूर्ण हाेणार?बाहेरचे पदार्थ खरंच आराेग्यासाठी चांगले असतात का? सध्या डबाबंद स्नॅक हे आराेग्यदायी म्हणून विकले जातात. बाहेरील जंकफूड्समध्ये मीठ, साखर, ट्रांस फॅट, सॅच्युरेटेड फॅटची मात्रा जरूरीपेक्षा जास्त असते.त्यामुळे आयुष्यात हृदयाच्या समस्या निर्माण हाेण्याचा धाेका वाढताे.

घरातील पदार्थ खा: जंक फूड्स, पॅ्नड फूडऐवजी घरातील पदार्थ खाण्याला प्राथमिकता द्यावी. उपमा, पाेहे, दलिया, डाेसा हे पदार्थ आराेग्यासाठी जास्त चांगले असतात.त्याचप्रमाणे खाण्यामध्ये विविध प्रकारच्या धान्यांचा समावेश असावा. त्याचप्रमाणे खाण्याच्या पद्धतीवरही लक्ष द्यावे. रात्री झाेपण्यापूर्वी किमान दाेन तास आधी जेवण उरकावे. खाल्ल्यावर लगेच झाेपल्यामुळे पचनाच्या समस्या वाढतात.

व्यायामापूर्वी डाॅ्नटर, ट्रेनरचा सल्ला घ्या ः स्पाेर्ट्स मेडिसिन विशेषज्ञ वैभव डागा यांनी सांगितले की, शारीरिक क्षमतेपेक्षा अधिक व्यायाम केल्यामुळे कधीकधी नुकसान हाेऊ शकते. चुकीच्या पद्धतीने केलेला व्यायामही शरीरावर नकारात्मक परिणाम करताे. त्यामुळे जिम लावण्यापूर्वी डाॅ्नटर, अनुभवी जिम ट्रेनरचा सल्ला जरूर घ्यावा.चांगला खेळ खेळणे हा जिमला पर्याय हाेऊ शकताे. खेळांचा आपला स्वतःचा आनंद असताे. त्यामुळे आपल्या आयुष्यावर सकारात्मक परिणाम हाेताे. त्यामुळे कार्यक्षमता वाढते. मध्यमवयीन आणि वृद्धावस्थेत असलेल्या लाेकांना चालणे, याेगासन, प्राणायाम करणे लाभदायक ठरते.

झाेपेकडे दुर्लक्ष नकाे ः सध्याची पिढी झाेपेकडे दुर्लक्ष करत असल्याचे दिसून येते.झाेप पूर्ण न झाल्यास विस्मृतीची समस्या निर्माण हाेते. कमी झाेपेमुळे स्मरणशक्ती आणि प्रतिक्रिया देण्याच्या क्षमतेवर प्रभाव पडताे.कारण जेव्हा आपण झाेपताे, तेव्हाच मेंदू लक्षात ठेवणे, शिकणे या गाेष्टींवर काम करत असताे.

गॅजेट्समुळे झाेपेवर हाेताे परिणाम ः अमेरिकेतील प्रिंसटन युनिव्हर्सिटीमध्ये झाेपेवर संशाेधन करण्यात आले. त्यात दिसून आले की, झाेपेपूर्वी लॅपटाॅप, स्मार्टफाेन्स, टीव्ही किंवा इतर इले्नट्राॅनिक गॅजेट्सवर वेळ घालविल्यास त्यामुळे पर्याप्त आणि गाढ झाेपेवर परिणाम हाेताे. झाेपण्यापूर्वी किमान एक तास आधी इले्नट्राॅनिक गॅजेट्सपासून दूर राहा. चांगली झाेप ही ल्नझरी नसून गरजः झाेप कमी झाल्यामुळे शरीराच्या जैविक घड्याळातील सरकेडियन िऱ्हदम बिघडताे.त्यामुळे हृदय, मेटाबाॅलिजम हेल्थ, मेंदूचे आराेग्य यामध्ये बिघाड हाेऊ शकताे. चांगली झाेप ही ल्नझरी नसून गरजेची असते. त्यामुळे झाेपेचेही याेग्य नियाेजन करा.

वाढत्या तणावाचा आराेग्यावर विपरीत परिणाम ः आराेग्य बिघडण्यामध्ये तणाव हेही एक प्रमुख कारण आहे. वेगवेगळ्या कारणांनी युवा काेणत्या काेणत्या तणावाखाली आहे.मिंटेल ग्लाेबल कंज्युमर रिसर्चमध्ये दिसून आले की 25-34 या वयाेगटातील 41 टक्के भारतीयांना आपले जीवन खूप तणावपूर्ण वाटते.जर तणाव खूप काळ राहिला, तर त्यामुळे क्राॅनिक स्ट्रेस हाेताे.